2022, Vol. 8, Issue 4, Part B

author(s)
वीरेन्द्रः दासः

abstract
पुराणपञ्चलक्षणेषु वंशानुचरितम् अन्यतमम्। वंशवर्णनाप्रसङ्गे पुराणेषु वहुनां राजवंशानामालोचना प्राप्यते। भविष्यपुराणे अपि तस्य व्यतिक्रमः नास्ति। अस्मिन् महापुराणे सत्यादि चतुर्युगानां राज्ञां वर्णना अस्ति।विशेषतः मध्ययुगीयराज्ञां वर्णना परिलक्ष्यते। मध्ययुगीयराजवंशानां मध्ये मुघलराजवंशोऽन्यतमः।वावर-आकवरादिराज्ञां राज्यशासनविषयकालोचना सम्पर्कितालोचना भविष्यपुराणस्य प्रतिसर्गपर्वणः चतुर्थभागस्य द्वाविंशतितमे अध्याये प्राप्यते। भारतवर्षनिर्माने तथा राष्ट्रगठने तेषां राज्ञां अवदानमासीत् न वा एतस्मिन् विषये मम आलोचना समीक्षा च विद्यते। अस्मिन् निवन्धे मुघलवंशस्य राञ्जां चरित्रं वर्णितम्, तेषां राजत्वकालः उल्लिखितः तेषां पुत्राणां नामानि उल्लिखितानि, नादिरशाहस्य कार्यं वर्णितम्, राजारूपेण शिवाजीणः वीरत्वं आलोचितम्।अस्मिन् गवेषणाप्रवन्धे मुघलवंशस्य राज्यशासनव्यवस्थालोचनेन सह तत्कालिकसमाजचित्रस्यापि यथायथवर्णना क्रियते।